Διεθνής Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού
Η πρώτη Πέμπτη του Νοεμβρίου (7 Νοεμβρίου 2024) έχει ανακηρυχθεί ως Διεθνής Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνοεκφοβισμού με απόφαση της γενικής συνέλευσης της UNESCO.
Η βία, σε κάθε μορφή της, είναι καταστροφική και αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών και των εφήβων στην εκπαίδευση, την υγεία και την ευημερία.
Διαβάστε επίσης: Ύπνος των παιδιών: Τα βίαια λόγια τον διαταράσσουν
Βία ανηλίκων: Αυξάνονται ραγδαία τα περιστατικά στην χώρα μας
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΑΣ, τα περισσότερα περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων παρατηρούνται σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Κρήτη και Θεσσαλία.
Κατακόρυφη ήταν η αύξηση των περιστατικών ανήλικης παραβατικότητας μέσα σε ένα μόλις χρόνο, καθώς το πρώτο 8μηνο του 2023 καταγράφηκαν 4.875 περιστατικά, ενώ το αντίστοιχο διάστημα φέτος 7.180 περιστατικά.
Διπλασιάστηκαν επίσης και οι συλλήψεις ανηλίκων για πρόκληση σωματικών βλαβών, οι οποίες το πρώτο 8μηνο του 2023 έφτασαν τις 383, ενώ το πρώτο 8μηνο του 2024 άγγιξαν τις 666.
Διεθνής Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού: Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες του bullying;
Το bullying δεν αναφέρεται σε μια μεμονωμένη ενέργεια ή μια «φάρσα» σε μια συγκεκριμένη στιγμή. Αντίθετα, είναι μια επιθετική, διαρκής και σκόπιμη συμπεριφορά παρενόχλησης, απειλής, υποταγής και ταπείνωσης ενός ατόμου προς ένα άλλο.
Οι επιθέσεις μπορεί να είναι σωματικές, λεκτικές ή ψυχολογικές.
Το μεγάλο πρόβλημα με αυτό το είδος βίας είναι ότι το παιδί που την υποφέρει τείνει να την κρύβει. Συνήθως προτιμά να παραμείνει σιωπηλό, φοβούμενο τις άμεσες συνέπειες.
Η προσέγγιση του εκφοβισμού δεν μπορεί να γίνει κατανοητή με αιτιώδη ή μονογραμμικό τρόπο, καθώς είναι ένα σύνθετο φαινόμενο. Μερικές από τις αιτίες αυτού του προβλήματος μπορεί να είναι:
Το οικογενειακό περιβάλλον
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο «νταής» του σχολείου μπορεί να είναι μάρτυρας βίαιων σχέσεων στο σπίτι του. Μπορεί ακόμη και να είναι εκείνος που δέχεται την επιθετικότητα από κάποιο μέλος της οικογένειας.
Επιπλέον, μια αυταρχική και άκαμπτη ανατροφή μπορεί να οδηγήσει σε καταχρηστικές σχέσεις σε άλλους τομείς. Το ίδιο ισχύει όταν υπάρχει παντελής έλλειψη ορίων και μια εξαιρετικά ανεκτική ανατροφή.
Κοινωνικό πλαίσιο
Ποια είναι τα μηνύματα που κυκλοφορούν γύρω από τη βία; Ποιο είναι το παράδειγμα που προσφέρεται στα παιδιά όταν υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ ενηλίκων;
Η κοινωνία, ως μέρος του μακροπεριβάλλοντος των οικογενειών «γεννά» αξίες και, ως εκ τούτου, έχει και μέρος της ευθύνης σε αυτό το πρόβλημα.
Ας θυμηθούμε ότι τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά μαθαίνουν πολλά μιμούμενα τις συμπεριφορές των ενηλίκων γύρω τους.
Σχολικό περιβάλλον
Ίσως το σχολείο να μην πυροδοτεί το bullying, αλλά μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά «διευκολύνοντας» ή «διαιωνίζοντάς» το.
Για παράδειγμα, η έλλειψη συνεπειών για την κακή συμπεριφορά, η απουσία κανόνων ή ένα ασαφές πρωτόκολλο μπορεί να δώσει στα παιδιά την αίσθηση ότι δε συμβαίνει και κάτι φοβερό εάν συμπεριφέρονται έτσι.
Πώς παρεμβαίνουμε;
Ο εκφοβισμός είναι ένα συχνό πρόβλημα σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, μπορεί να προληφθεί, αν και αυτό απαιτεί δράση σε όλα τα επίπεδα.
Μερικές από τις συστάσεις για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού είναι οι εξής:
- Μιλήστε για τον εκφοβισμό στο σπίτι. Είναι σημαντικό τα παιδιά να γνωρίζουν τι σημαίνει bullying πολύ πριν συμβεί. Αυτό μπορεί να γίνει όχι μόνο μέσω συνομιλίας αλλά και μέσω πρακτικών δραστηριοτήτων ή ανάγνωσης παιδικών βιβλίων. Ο σεβασμός και η ευγένεια μεταδίδονται με απλούς τρόπους, όπως το να μην κάνουμε στους άλλους αυτό που δεν μας αρέσει να μας κάνουν ή να μην χρησιμοποιούμε λέξεις που μπορούν να βλάψουν τους άλλους.
- Δημιουργήστε χώρους εμπιστοσύνης και διαλόγου. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά θα ξέρουν ότι μπορούν να έρθουν σε εσάς σε οποιαδήποτε περίσταση, είτε πρόκειται για ένα δικό τους θέμα είτε για κάποιου άλλου.
- Ενθαρρύνετε την αυτοεκτίμηση και κάντε τα παιδιά να νιώσουν ασφαλή.
- Μάθετε στα παιδιά να αγαπούν και να φροντίζουν τον εαυτό τους. Υπενθυμίστε τους κάθε μέρα ότι είναι πολύτιμα και ενθαρρύνετέ τα να ζητούν βοήθεια όταν τη χρειάζονται.
- Διδάξτε τους να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους από την πρώιμη παιδική ηλικία. Η εκπαίδευση που τους επιτρέπει να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και τα διδάσκει να τα διαχειρίζονται είναι ένας καλός τρόπος για να αποφύγουν τα παιδιά να κάνουν bullying και να μάθουν να επιλύουν τις διαφορές τους ειρηνικά.
Ο εκφοβισμός δεν είναι μονάχα σχολικό πρόβλημα
Όπως είδαμε, ο εκφοβισμός είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να εκφράζεται πιο πολύ στο σχολείο, αλλά ξεκινά πολύ πριν από αυτό.
Μόλις παρατηρηθεί η εμφάνισή του, είναι σημαντικό οι γονείς και η εκπαιδευτική κοινότητα να παρεμβαίνουν με σαφείς κανόνες και καθορισμένα πρωτόκολλα. Είναι απαραίτητο να εμφυσήσουμε στα παιδιά αξίες, με πιο θεμελιώδη, το σεβασμό.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το bullying δεν είναι κάτι που επηρεάζει τα παιδιά, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Οι συνέπειές του μπορεί να είναι φανερές κυρίως στο σχολείο, αλλά ξεπερνούν τα τείχη του. Είναι ένα πρόβλημα του μέλλοντος που μπορεί να οδηγήσει σε ψυχικές ασθένειες και σε ενήλικες που λύνουν προβλήματα με τη βία.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η ανίχνευσή του και η έγκαιρη παρέμβαση είναι πιο πολύτιμα από όσο ενδεχομένως νομίζουμε.