Μικροί με μεγάλα συναισθήματα: Πώς δεν θα ξεσπά το παιδί;

Τα παιδιά, ειδικά τα μικρά, έχουν έναν μοναδικό τρόπο να βιώνουν τον κόσμο: με έντονα συναισθήματα που πολλές φορές μοιάζουν να… ξεχειλίζουν από μέσα τους. Αυτό που μπορεί για εμάς να φαίνεται ως μια μικρή απογοήτευση ή άγχος, για εκείνα είναι μια μεγάλη πρόκληση που συχνά εκφράζεται μέσα από κλάματα, ξεσπάσματα θυμού ή έντονη ανησυχία. Το ερώτημα είναι: πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας να εκφράσει αυτά τα μεγάλα του συναισθήματα με πιο ήρεμο και υγιή τρόπο, χωρίς να φτάνει στα ξεσπάσματα;

Γιατί τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους με ξεσπάσματα;

Τα παιδιά δεν έχουν ακόμα αναπτύξει πλήρως την ικανότητα να διαχειρίζονται και να εκφράζουν με λόγια ό,τι νιώθουν. Η γλωσσική τους ανάπτυξη βρίσκεται σε εξέλιξη, και συχνά τα συναισθήματά τους είναι πιο δυνατά από τη δυνατότητά τους να τα περιγράψουν. Αυτό σημαίνει πως όταν νιώθουν λύπη, θυμό ή απογοήτευση, το πιο φυσικό είναι να το εκφράσουν με έναν άμεσο και υπερβολικό τρόπο.

Επιπλέον, τα παιδιά μαθαίνουν από το περιβάλλον τους. Αν δεν έχουν παραδείγματα ή εργαλεία για να εκφράσουν το θυμό ή τη λύπη τους, θα καταφεύγουν σε ό,τι ξέρουν — την έντονη αντίδραση.

Διαβάστε επίσης: Μωρά: Πότε και πώς αναπτύσσουν τα συναισθήματα τους;

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας να εκφραστεί καλύτερα;

1. Ακούστε με προσοχή και δείξτε ενσυναίσθηση
   Όταν το παιδί έχει ένα μικρό ξέσπασμα, το πρώτο που χρειάζεται είναι να νιώσει ότι το καταλαβαίνουμε. Μην το διακόπτετε και μην το μαλώνετε εκείνη τη στιγμή — δώσε του την προσοχή σας και πείτε του κάτι όπως:
   «Βλέπω ότι νιώθεις πολύ θυμό/λύπη τώρα. Θέλεις να μου πεις τι σε ενοχλεί;»
   Αυτή η στάση βοηθά το παιδί να νιώσει ασφάλεια και να καταλάβει ότι τα συναισθήματά του είναι αποδεκτά.
2. Βοηθήστε το να βρει τις κατάλληλες λέξεις
   Πολλές φορές, η αδυναμία έκφρασης πηγάζει από το γεγονός ότι τα παιδιά δεν γνωρίζουν πώς να ονομάσουν αυτό που νιώθουν. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε καθημερινά λέξεις όπως: θυμός, θλίψη, απογοήτευση, φόβος, χαρά, και να ρωτάτε:
   «Νιώθεις θυμό ή λύπη τώρα;»
   Έτσι, το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του πιο συγκεκριμένα.
3. Προτείνετε υγιείς τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων
   Αντί να καταφεύγει στα ξεσπάσματα, ενθαρρύνετε το παιδί να χρησιμοποιεί άλλους τρόπους έκφρασης:

• Ζωγραφική ή χειροτεχνίες για να βγάλει τα συναισθήματα του προς τα έξω
• Παιχνίδια ρόλων για να κατανοήσει τι νιώθει
• Βαθιές αναπνοές ή αγκαλιές για να ηρεμήσει

1. Δώστε το καλό παράδειγμα
   Τα παιδιά μαθαίνουν παρατηρώντας εμάς. Όταν εμείς αντιδράμε με ηρεμία και ψυχραιμία στα δικά μας συναισθήματα, τους δίνουμε το καλύτερο μάθημα. Αντίθετα, η ένταση ή η παρορμητικότητα από πλευράς μας, μπορεί να ενισχύσει τα δικά τους ξεσπάσματα.
2. Θέστε σαφή και σταθερά όρια με αγάπη
   Είναι σημαντικό να καταλάβουν τα παιδιά ότι, παρόλο που όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά, η συμπεριφορά τους πρέπει να διέπεται από σεβασμό προς τους άλλους και τους κανόνες. Πείτε π.χ.:
   «Καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος, αλλά απαγορεύεται να χτυπάμε».

Συναισθήματα: Η αξία της υπομονής και της συνέπειας

Η αλλαγή δεν γίνεται μέσα σε μια μέρα. Η εκμάθηση της συναισθηματικής έκφρασης χρειάζεται χρόνο, επανάληψη και σταθερή υποστήριξη. Κάθε μικρή πρόοδος είναι σημαντική και αξίζει να την επιβραβεύετε.

Πρόσφατη μελέτη δημοσιευμένη στο Frontiers in Child and Adolescent Psychiatry αναφέρει ότι η υπερβολική χρήση των ψηφιακών συσκευών από παιδιά 2-5 ετών μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη δεξιοτήτων συναισθηματικής ρύθμισης, αυξάνοντας την πιθανότητα εκδήλωσης θυμού και ξεσπασμάτων ένα χρόνο μετά.

‘Άλλη έρευνα από το University College London δείχνει ότι τα παιδιά με συνεχόμενη ευερεθιστότητα και ξεσπάσματα μεταξύ 3-7 ετών έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης και αυτοτραυματισμού στην εφηβεία.

Με κατανόηση, υπομονή και στοργή, μπορούμε να του προσφέρουμε στο παιδί μας τα απαραίτητα εργαλεία για να αναπτύξει συναισθηματική νοημοσύνη, να επικοινωνεί καλύτερα και να είναι πιο ήρεμο.