Παιδική Παχυσαρκία: Συμβουλές Για Γονείς
Πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας;
Οι παχύσαρκοι έφηβοι και παιδιά απαριθμούν τα 107,7 εκατομμύρια παγκοσμίως και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί δραματικά έως το 2040. Αν και ο απόλυτος αριθμός των παχύσαρκων παιδιών παγκοσμίως είναι μικρότερος από εκείνου των ενηλίκων, ο ρυθμός αύξησης των παχύσαρκων παιδιών είναι αισθητά γρηγορότερος. Τα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια την ακούμε όλο και συχνότερα ως όρο, με αποτέλεσμα να εξοικειωνόμαστε στο άκουσμα της, ωστόσο η παχυσαρκία αποτελεί μια νόσο και όχι μια κατάσταση κατά την οποία «απλά» ο λιπώδης ιστός είναι περισσότερος από το φυσιολογικό για την ηλικία, το φύλλο και το ύψος. Ναι, η παχυσαρκία είναι κάτι περισσότερο από το υπέρβαρο και είναι πολυπαραγοντική, δηλαδή οι αιτίες της δεν οφείλονται μόνο σε ένα παράγοντα. Τα πιο πρόσφατα δεδομένα για την χώρα μας είναι θλιβερά, καθώς σχεδόν 1 στα 3 παιδιά άνω των 10 ετών είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, και η Ελλάδα καταγράφει ξανά ρεκόρ μετά το 2013 κατέχοντας την 3η θέση στην Ευρώπη.
Γιατί να μας απασχολεί ως γονείς;
Ανεξαρτήτως της αιτιολογίας της, τα αποτελέσματά της παχυσαρκίας στην υγεία του παιδιού είναι τόσο βραχύχρονα όσο και μακρόχρονα. Ακόμα και αν εξαιρέσουμε όλες εκείνες τις σοβαρές επιπτώσεις της στην υγεία του παιδιού, δηλαδή την οριακά αυξημένη αρτηριακή πίεση, τα αυξημένα λιπίδια αίματος, την αντίσταση στην ινσουλίνη, το λιπώδες ήπαρ, τα αναπνευστικά και μυοσκελετικά προβλήματα, η παχυσαρκία μεταβάλλει σημαντικά την ευζωία του παιδιού, καθώς μπορεί το δυσκολέψει συναισθηματικά και κοινωνικά.
Τι κρύβεται πίσω από τα ολοένα αυξανόμενα επίπεδα της;
Η πολύπλοκη φύση των αιτιών των ολοένα αυξανόμενων υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών αποτελεί και ένα λόγο της δυσκολίας ώστε να δοθεί μια συμβουλή που να τα περιέχει όλα σε ένα προς τους γονείς. Με μια σύντομη εξήγηση, λίγο ή πολύ όλοι γνωρίζουμε ότι η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα της πρόσληψης περιττής ενέργειας (θερμίδων), η οποία συσσωρευτικά καταλήγει σε αύξηση του σωματικού βάρους. Παρόλα αυτά, πληθώρα κοινωνικών, περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων αυξάνει τον κίνδυνο της παραπάνω ελλειμματικής ικανότητας να ρυθμίζουμε τη θερμιδική μας πρόσληψη. Για παράδειγμα, σε ότι αφορά τα παιδιά, υπάρχουν δεδομένα τα οποία δείχνουν ότι ο κίνδυνος εμφάνισης υπέρβαρου και παχυσαρκίας συνδέεται με την ταχύτητα αύξησης του σώματος τους πρώτους μήνες ζωής, καθώς επίσης και με την ύπαρξη διαβήτη κυήσεως. Επιπλέον, τα παιδιά που μεγαλώνουν με παππούδες και γιαγιάδες, φαίνεται να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνουν υπέρβαρα σε σχέση με εκείνα που κυρίως φροντίζονται από τους γονείς τους. Όλοι αυτοί όμως οι παράγοντες δεν δουλεύουν μεμονωμένα, αλλά συνεργούν μεταξύ τους και με άλλους παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι η ύπαρξη ή μη πράσινου, χώρων δραστηριοτήτων αλλά και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικογένειας, οι οποίοι μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην αύξηση κινδύνου εμφάνισης υπέρβαρου και παχυσαρκίας στα παιδιά.
Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!
Τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς;
Προς το παρόν η καλύτερη συμβουλή προς τους γονείς είναι να μην ξεχνάμε ότι η πρόληψη της παχυσαρκίας εξακολουθεί να είναι η αποτελεσματικότερη θεραπεία. Υπάρχουν εδραιωμένοι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι είναι μεταβαλλόμενοι, όπως η φυσική δραστηριότητα, οι διατροφικές συνήθειες αλλά και ο ύπνος.
Η τροποποίηση των παραπάνω παραγόντων δεν είναι μια απλή διαδικασία στην πράξη, καθώς προϋποθέτει ενασχόληση και ενεργή συμμετοχή της οικογένειας. Επίσης, όσο λογικό και αν ακούγεται ότι η διατροφή χρειάζεται να είναι υγιεινή και ισορροπημένη, μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν γνωρίζει την ακριβή μετάφραση του «υγιεινή και ισορροπημένη» στην πράξη.
Οι γονείς οφείλουμε να λειτουργούμε ως πρότυπα υγιεινών διατροφικών συνηθειών και άσκησης, αν θέλουμε να αυξήσουμε την πιθανότητα να ακολουθήσουν και τα παιδιά μας.
- Τα παιδιά χρειάζεται να βλέπουν τους γονείς να μαγειρεύουν, να ετοιμάζουν την καθημερινή σαλάτα, να κόβουν φρούτα, αλλά να εμπλέκονται και τα ίδια στη διαδικασία με κάθε ευκαιρία.
- Αδράξτε κάθε ευκαιρία για κοινά γεύματα, έστω και το καθημερινό πρωινό γεύμα, και ορίστε τα Σαββατοκύριακα ως μέρες οικογενειακών γευμάτων.
- Οριοθετήστε το φαγητό εκτός του σπιτιού στη μία φορά την εβδομάδα, και ακόμα όταν δεν έχει προγραμματιστεί το γεύμα μιας μέρας μαγειρέψτε κάτι απλό σπιτικό με ό,τι υλικά υπάρχουν διαθέσιμα.
- Εκθέστε τα παιδιά σε υγιεινές ελάχιστα επεξεργασμένες τροφές εντός του σπιτιού, όπως φρέσκα φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, νωπές πρώτες ύλες προς μαγείρεμα.
- Πάρτε κοινές αποφάσεις στην επιλογή συγκεκριμένων τροφών ως οικογένεια, όπως ολικής ζυμαρικά για όλους, βρόμη για όλους, ψωμί ολικής για όλους και μην διαχωρίζετε τον εαυτό σας από την υγιεινή επιλογή.
Φυσικά, όλα αυτά δεν είναι τόσο εύκολα μέσα σε μια ταχύτατη και δύσκολη καθημερινότητα, η οποία αρκετά συχνά αφήνει ελάχιστο προσωπικό χρόνο. Ακόμα όμως και σε αυτό το σενάριο ζωής, η καλλιέργεια αλλαγών στη διατροφή μας είναι ζήτημα κατανόησης ότι πρόκειται για αυτοφροντίδα και όχι για παραπάνω υποχρεώσεις. Αν ως γονείς αντιμετωπίσουμε τη διατροφή μας ως μέσο φροντίδας της ευζωίας μας, πιθανά τότε θα ακολουθήσουν και τα παιδιά μας, και ίσως έτσι να συμβάλλουμε από το μετερίζι μας στον μειωμένο κίνδυνο του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας των παιδιών μας.
Ang, Y.N., Wee, B.S., Poh, B.K. et al. Multifactorial Influences of Childhood Obesity. Curr Obes Rep 2, 10–22 (2013). https://doi.org/10.1007/s13679-012-0042-7
Androutsos O, Tsiampalis T, Kouvari M, Manou M, Dimopoulou M, Georgiou A, Kosti RI, Charmandari E. Assessment of Diet Quality in Children and Adolescents with Overweight or Obesity in Greece. Children. 2023; 10(7):1261. https://doi.org/10.3390/children10071261
Μου αρέσει!