Πώς τα κατοικίδια ενισχύουν την ψυχική υγεία παιδιών (και γονιών)
Σε μια εποχή που το στρες, η αποξένωση και η ψηφιακή εξάρτηση απασχολούν ακόμα και τις μικρότερες ηλικίες, τα κατοικίδια στο σπίτι λειτουργεί πολλές φορές σαν μια ζεστή αγκαλιά. Δεν είναι μόνο σύντροφος στο παιχνίδι — είναι και θεραπευτής, φίλος και συναισθηματικό στήριγμα. Ας δούμε πώς η παρουσία ενός ζώου μπορεί να ενισχύσει την ψυχική υγεία ολόκληρης της οικογένειας.
Τα κατοικίδια και η ψυχική υγεία των παιδιών
1. Λιγότερο άγχος, περισσότερη ηρεμία
Σύμφωνα με μελέτη του Centers for Disease Control and Prevention (CDC), παιδιά ηλικίας 5 έως 7 ετών που συμβιώνουν με κατοικίδιο παρουσιάζουν σημαντικά μειωμένα επίπεδα κοινωνικού άγχους, συγκριτικά με συνομήλικα παιδιά χωρίς κατοικίδιο. Η σωματική επαφή, όπως το χάιδεμα ή η αγκαλιά με έναν σκύλο ή μια γάτα, απελευθερώνει ωκυτοκίνη, γνωστή και ως η “ορμόνη της αγάπης”, ενώ μειώνει την κορτιζόλη, την κύρια ορμόνη του στρες.
2. Ανάπτυξη ενσυναίσθησης και υπευθυνότητας με τα κατοικίδια
Η φροντίδα ενός ζώου, από την καθημερινή σίτιση μέχρι την καθαριότητα και τις βόλτες, βοηθά το παιδί να αναπτύξει υπευθυνότητα, πειθαρχία και ενσυναίσθηση. Τα παιδιά μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται και να σέβονται τις ανάγκες ενός άλλου όντος, χωρίς να απαιτούν κάτι σε αντάλλαγμα. Αυτό, σύμφωνα με μελέτες του Πανεπιστημίου Tufts, έχει μακροπρόθεσμο θετικό αντίκτυπο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους.
3. Συναισθηματική ασφάλεια σε μεταβατικές περιόδους με τα κατοικίδια
Τα κατοικίδια μπορούν να γίνουν “φύλακες” της ψυχικής υγείας σε δύσκολες φάσεις, όπως ο χωρισμός των γονιών, μια μετακόμιση ή η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Η σταθερή παρουσία και η άνευ όρων αγάπη του ζώου δημιουργεί ένα ασφαλές πλαίσιο για να εκφράσει το παιδί τα συναισθήματά του, ακόμα κι όταν δεν βρίσκει λόγια.
Οφέλη και για τους γονείς
1. Στήριξη στην καθημερινότητα (και στις μαμάδες!)
Η μητρότητα – ειδικά στα πρώτα χρόνια – φέρνει τεράστιες αλλαγές στη ζωή μιας γυναίκας. Η παρουσία ενός κατοικίδιου μπορεί να προσφέρει συντροφιά, ρουτίνα και μια αίσθηση “κανονικότητας” στις μέρες που όλα μοιάζουν να περιστρέφονται γύρω από το παιδί. Σύμφωνα με δημοσίευση στο περιοδικό Frontiers in Psychology (2021), οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα μοναξιάς και περισσότερη συναισθηματική σταθερότητα.
2. Ενίσχυση του οικογενειακού δεσμού με τα κατοικίδια
Όταν όλη η οικογένεια εμπλέκεται στη φροντίδα και τις βόλτες του κατοικίδιου, δημιουργείται ένας κοινός χώρος δράσης και ευθύνης, που ενισχύει τη συνεργασία και φέρνει πιο κοντά γονείς και παιδιά. Μάλιστα, έχει φανεί ότι οι δραστηριότητες με κατοικίδια (όπως το παιχνίδι ή η εκπαίδευση σκύλου) ενισχύουν τη συναισθηματική σύνδεση μεταξύ των μελών της οικογένειας.
Τι να προσέξεις πριν υιοθετήσεις ένα κατοικίδιο
Η απόφαση να φέρουμε ένα ζώο στο σπίτι πρέπει να είναι συνειδητή και προσεκτική. Δεν είναι “δώρο” για να απασχοληθεί το παιδί, ούτε προσωρινή λύση για συναισθηματικά κενά.
Μερικά σημεία που αξίζει να σκεφτείς:
- Υπάρχουν αλλεργίες σε μέλη της οικογένειας;
- Μπορείτε να καλύψετε τις ανάγκες του ζώου (χρόνος, χρήματα, φροντίδα);
- Το παιδί είναι αρκετά ώριμο για να συμμετάσχει στη φροντίδα του;
- Υπάρχει υποστήριξη από όλα τα μέλη της οικογένειας;
Εναλλακτικά, μπορείς να ενισχύσεις την επαφή του παιδιού με τα ζώα μέσα από εθελοντισμό σε φιλοζωικές οργανώσεις, επισκέψεις σε pet café ή εκπαιδευτικά πάρκα ζώων.
Το κατοικίδιο ως σύμμαχος ζωής
Ένα κατοικίδιο δεν αντικαθιστά την ψυχολογική υποστήριξη, αλλά συχνά τη συμπληρώνει. Μπορεί να μην μιλά, αλλά ακούει. Μπορεί να μην λύνει τα προβλήματά μας, αλλά μας προσφέρει αποδοχή, στοργή και συναισθηματική σταθερότητα – πράγματα που όλοι έχουμε ανάγκη, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Αν σκέφτεσαι να εντάξεις ένα κατοικίδιο στην οικογένειά σου, μην το δεις μόνο σαν χαρά για το παιδί. Δες το σαν επένδυση στην ψυχική υγεία ολόκληρου του σπιτιού σου.
