Τα μωρά μπορεί να μη θυμούνται τη βρεφική ηλικία, αλλά σχηματίζουν αναμνήσεις
Για πολύ καιρό, οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο εγκέφαλος των μωρών δεν είχε αναπτυχθεί αρκετά για να σχηματίσει αναμνήσεις. Ωστόσο, οι ερευνητές σε μια νέα μελέτη ανακάλυψαν ότι τα μικρά παιδιά ηλικίας έως και 1 έτους μπορούν να δημιουργήσουν αναμνήσεις. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η βρεφική αμνησία –ή η αδυναμία να θυμηθούμε τα πρώτα χρόνια της ζωής– μπορεί να σχετίζεται περισσότερο με την ανάκληση ή την αποθήκευση αναμνήσεων παρά με τη δημιουργία τους.
Οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο ιππόκαμπος, ο οποίος είναι απαραίτητος για τη μνήμη για συγκεκριμένα γεγονότα σε ενήλικες, χρειάζεται πολύ χρόνο για να αναπτυχθεί και, επομένως, μπορεί να μην είναι σε θέση να υποστηρίξει τη μνήμη στα μωρά, λέει ο Tristan S. Yates, PhD, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
«Δείχνοντας ότι ο ιππόκαμπος εμπλέκεται στον σχηματισμό αναμνήσεων στα μωρά, η έρευνά μας φανερώνει ότι συγκεκριμένες αναμνήσεις μπορούν να μπουν στον εγκέφαλο των μωρών. Ίσως, λοιπόν, ο λόγος που δεν θυμόμαστε ότι είμαστε μωρά να έχει να κάνει περισσότερο με ότι αυτές οι αναμνήσεις χάνονται ή γίνονται απρόσιτες με την πάροδο του χρόνου. Άλλες μελέτες θα υποδεικνύουν ότι ίσως η τελευταία πιθανότητα να ισχύει – ότι οι βρεφικές μας αναμνήσεις θα μπορούσαν να υπάρχουν ακόμα, αλλά να είναι κρυμμένες μακριά από την πρόσβαση» εξηγεί ο Yates.
Πώς ανακάλυψαν οι ερευνητές την ικανότητα ενός μωρού για μνήμη;
Σύμφωνα με τον Yates, η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) για να εξετάσει τον εγκέφαλο των μωρών ενώ έβλεπαν εικόνες από υπαίθριους χώρους, ανθρώπινα πρόσωπα και παιχνίδια.
«Η fMRI είναι μια ασφαλής τεχνολογία που μετρά τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο ως ένδειξη της εγκεφαλικής δραστηριότητας», εξηγεί ο Yates. «Όταν οι νευρώνες στον εγκέφαλό σας είναι ενεργοί, υπάρχει αυξημένη ροή αίματος σε αυτούς τους νευρώνες που μπορούν να μετρηθούν σε αλλαγές στη μαγνητική τομογραφία».
Πριν από αυτή τη μελέτη, η ομάδα είχε αναπτύξει προηγουμένως μεθόδους για τη διεξαγωγή fMRI με ξύπνια βρέφη. Αυτό το υπόβαθρο τους επέτρεψε να βασιστούν σε αυτή τη γνώση σχετικά με την απεικόνιση του εγκεφάλου των μωρών.
«Αν έχετε κάνει μόνοι σας μαγνητική τομογραφία, θα ξέρετε ότι κάνει θόρυβο και πρέπει να είστε πολύ ακίνητοι και να ακολουθείτε τις οδηγίες –όλα αυτά που είναι απίστευτα δύσκολα για τα μωρά», λέει ο Yates. «Ακολουθούμε μια προσέγγιση με επίκεντρο το μωρό και τους γονείς στην έρευνά μας, προσαρμόζοντας το τυπικό περιβάλλον μαγνητικής τομογραφίας, όπως με το να έχουμε τον γονέα στο δωμάτιο ανά πάσα στιγμή, να τυλίγουμε τα μωρά σε ένα άνετο μαξιλάρι, να φέρνουμε παιχνίδια, μπουκάλια, κουβέρτες και πιπίλες στο δωμάτιο και να προβάλλουμε διασκεδαστικές ταινίες ανάμεσα σε σύντομες εργασίες».
Σε αυτή τη μελέτη, λέει ότι η ομάδα της έδειξαν στα μωρά ένα ψυχεδελικό υπόβαθρο για να κρατήσει την προσοχή τους. Στη συνέχεια, πάνω από αυτό το φόντο, τους έδειξαν μια σειρά από φωτογραφίες που δεν είχε ξαναδεί το μωρό, όπως ένα παιχνίδι σκύλου, ένα βουνό ή ένα γυναικείο πρόσωπο. Περίπου ένα λεπτό αφού είδαν κάθε φωτογραφία, έδειξαν στα μωρά την ίδια φωτογραφία δίπλα σε μια νέα από την ίδια κατηγορία για να αξιολογήσουν την απάντησή τους.
«Περιμέναμε ότι τα μωρά θα έβλεπαν περισσότερο την ίδια εικόνα που είδαν πριν, υποδεικνύοντας ότι θυμήθηκαν πως την είδαν την πρώτη φορά», λέει ο Yates. «Και όταν τα μωρά κοίταξαν περισσότερο την εικόνα που είδαν πριν, βρήκαμε μεγαλύτερη δραστηριότητα στον ιππόκαμπο, υποδηλώνοντας ότι ο ιππόκαμπος εμπλέκεται στο σχηματισμό της μνήμης».
Γιατί έχει σημασία ο σχηματισμός της μνήμης ενός μωρού
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι αναμνήσεις ενός μωρού είναι το θεμέλιο για την ανάπτυξη και την ανάπτυξή του.
«Οι αναμνήσεις τους θα επηρεάσουν την ικανότητά τους να μαθαίνουν και να κατανοούν, να δημιουργούν δεσμούς και να δημιουργούν σχέσεις με άλλους και να επηρεάζουν τη συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη», λέει η Marilyn Cross Coleman, LCSW, PMH-C, ειδικός περιγεννητικής θεραπείας ψυχικής υγείας και ιδρύτρια του Shameless Mama Wellness, μιας ιδιωτικής ψυχοθεραπείας για νέες μητέρες.
Οι αναμνήσεις που σχηματίζουν τα μωρά κωδικοποιούν αισθητηριακές και συναισθηματικές εμπειρίες και δημιουργούν τη συναισθηματική τους κατανόηση για τον κόσμο, είτε ως ένα ασφαλές είτε ως μη ασφαλές μέρος για αυτά, λέει η Coleman. «Η θεωρία της προσκόλλησης του John Bowlby το αποδεικνύει αυτό θεωρώντας ότι η πρώιμη εμπειρία ενός μωρού με τους φροντιστές, αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε αναμνήσεις από αυτούς, επηρεάζει σημαντικά τη συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη και βοηθά στον προσδιορισμό της ικανότητάς τους να δημιουργούν και να διατηρούν σχέσεις σε όλη τους τη ζωή», σχολιάζει η Coleman.
Έτσι, ενώ ένα παιδί μπορεί να μην είναι σε θέση να θυμηθεί μια συγκεκριμένη ανάμνηση των αναγκών του που ικανοποιήθηκαν ως βρέφος, θα θεωρήσει ότι όταν είναι σε δύσκολη θέση ή ανάγκη, ο φροντιστής του θα ανταποκριθεί, εξηγεί. «Θα καταλάβουν ότι ο κόσμος είναι ένα ασφαλές μέρος για αυτά, επειδή οι ανάγκες τους θα θεωρηθούν σημαντικές και θα ικανοποιηθούν από εκείνους που τους φροντίζουν», προσθέτει.
Ο Sanam Hafeez, PsyD, νευροψυχολόγος και διευθυντής του Comprehend the Mind, λέει ότι οι πρώιμες αναμνήσεις βοηθούν επίσης τα μωρά να μάθουν βασικές δεξιότητες όπως η κίνηση, η ομιλία και η αντίδραση σε διαφορετικές καταστάσεις.
«Αν και τα μωρά δεν θα θυμούνται αυτές τις στιγμές αργότερα στη ζωή τους, αυτές οι πρώιμες εμπειρίες διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο κατανοούν τον κόσμο και αλληλοεπιδρούν με άλλους καθώς μεγαλώνουν», τονίζει ο Δρ Hafeez. «Αν και τα μωρά δεν διατηρούν συνειδητές αναμνήσεις, η ανάπτυξη του εγκεφάλου τους απαιτεί ισχυρούς συναισθηματικούς τόνους και αισθητηριακές εμπειρίες».
Τι σημαίνει αυτό για τους γονείς;
Η συζήτηση, το τραγούδι και η παροχή σωματικής στοργής κατά τη διάρκεια των αλληλοεπιδράσεων με τα μωρά θέτουν τη βάση για την ανάπτυξη της μνήμης αργότερα, επισημαίνει ο Hafeez. Με το να είναι προσεκτικοί και ανταποκρινόμενοι, οι γονείς μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της ασφαλούς προσκόλλησης, η οποία επηρεάζει τη γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη σε όλη την παιδική ηλικία.
«Ενώ τα μωρά δεν θυμούνται γεγονότα με την έννοια που θυμούνται οι ενήλικες, διαμορφώνονται βαθιά από τις πρώιμες εμπειρίες τους», προσθέτει η Coleman. «Ως εκ τούτου, οι γονείς θα πρέπει να επικεντρωθούν στη συναισθηματική εμπειρία των βρεφών τους».
Αυτό σημαίνει ότι, παρόλο που το μωρό σας μπορεί να μη θυμάται ακριβώς τις στιγμές που το παρηγορήσατε, θα εσωτερικεύσει την αίσθηση ασφάλειας που παρέχουν αυτές οι στιγμές. Αυτό δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας που τους επιτρέπει να εμπιστεύονται την ασφάλεια άλλων σχέσεων στη ζωή τους.
Τι σημαίνει αυτό στην πραγματική ζωή
Οι ρουτίνες και οι τελετουργίες, όπως η ρουτίνα του μωρού πριν τον ύπνο, θα τα βοηθήσουν να δημιουργήσουν μια αίσθηση ασφάλειας και ασφάλειας. Οι γονείς πρέπει επίσης να ανταποκρίνονται γρήγορα στις ανάγκες του μωρού, τονίζει η Coleman. «Η ανταπόκριση στις ανάγκες τους θα τους δείξει ότι οι ανάγκες τους, και, ως εκ τούτου, είναι σημαντικές», εξηγεί.
Τα μωρά θα μάθουν επίσης από την ικανότητα των γονιών τους να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους. «Αν ένας γονέας μπορεί να ανταποκριθεί ήρεμα στους στρεσογόνους παράγοντες, ένα μωρό μαθαίνει πώς να ανταποκρίνεται επίσης», σχολιάζει η Coleman. «Με αυτόν τον τρόπο, ένα μωρό μαθαίνει τις δεξιότητες για τη ρύθμιση των συναισθημάτων».
Και να είστε ανοιχτοί στο να δημιουργήσετε αναμνήσεις με τα μικρά σας. Η Coleman θεωρεί ότι οι εμπειρίες των βρεφών αγνοούνται σε μεγάλο βαθμό εδώ και χρόνια, επειδή οι άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν θα θυμούνται ούτως ή άλλως. Αλλά μόνο και μόνο επειδή οι αναμνήσεις τους κωδικοποιούνται και εκφράζονται διαφορετικά δεν σημαίνει ότι τα βρέφη δεν έχουν μνήμη, επισημαίνει.
«Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα μωρά μπορεί να μη θυμούνται λεπτομέρειες από τις εμπειρίες τους, αλλά ο εγκέφαλος και το σώμα τους έχουν βαθιά μνήμη για το πώς τους φέρθηκαν», εξγεί η Coleman.
Ο Δρ. Yates προτρέπει τους γονείς να θυμούνται επίσης ότι τα μωρά είναι ίσως μερικοί από τους καλύτερους μαθητές στον κόσμο.
«Ακόμη κι αν πολλές από τις συγκεκριμένες αναμνήσεις μας από την παιδική ηλικία δεν διαρκούν μέχρι την ενηλικίωση, γνωρίζουμε ότι οι πρώιμες εμπειρίες έχουν σημασία για τη δημιουργία των θεμελίων για την υπόλοιπη ζωή μας», μοιράζεται ο Yates. «Αυτό έχει σημαντικές συνέπειες για το πώς οι γονείς μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη των μικρών παιδιών τους».
Πηγή
