Τι είδους περιβάλλον ενισχύει την ευτυχία των παιδιών;

Η ευτυχία μπορεί να οριστεί ως ένα συναίσθημα που προκύπτει από την ευχαρίστηση — είτε μέσω βραχυπρόθεσμων δραστηριοτήτων, όπως η διασκέδαση με φίλους, είτε μέσω μακροπρόθεσμων επιτευγμάτων, όπως η προσωπική ανάπτυξη, η δημιουργία ουσιαστικών σχέσεων και η συμβολή σε κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό μας.

Ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον είναι το πιο σημαντικό στοιχείο που μπορεί να συμβάλει στη μακροπρόθεσμη ευτυχία ενός παιδιού. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον — που ιδανικά περιλαμβάνει την οικογένεια, τους δασκάλους και καλούς φίλους — το παιδί μπορεί να μάθει να αγαπά και να εμπιστεύεται τους άλλους. Αυτή η βάση είναι καθοριστική για να μπορέσει να γίνει παραγωγικό, ευγνώμον και ευτυχισμένο.

Όπως είπε και η Ελεανόρ Ρούζβελτ: «Η ευτυχία δεν είναι στόχος. Είναι το αποτέλεσμα μιας ζωής στην οποία έχει ζήσει κανείς καλά». Η εστίαση στα θετικά, βοηθά τους ανθρώπους να αισθάνονται καλύτερα και, κατά συνέπεια, να πετυχαίνουν περισσότερα και να γίνονται πιο επιτυχημένοι — κάτι που οδηγεί στην ευτυχία.

Άλλα σημαντικά στοιχεία είναι η εκμάθηση της ανθεκτικότητας, της αυτονομίας και της ικανότητας ρύθμισης των συναισθημάτων.

Πώς επηρεάζουν οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής ηλικίας την μακροπρόθεσμη ευτυχία

Τα παιδιά μαθαίνουν βασικές συναισθηματικές δεξιότητες κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, οι οποίες επηρεάζουν την ευτυχία τους αργότερα στη ζωή. Αυτές περιλαμβάνουν την ικανότητα ρύθμισης των συναισθημάτων, τη δημιουργία ασφαλών δεσμών με άλλους και τις κοινωνικές δεξιότητες.

Δυστυχώς, στη σύγχρονη εποχή, η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας κατά την πρώιμη παιδική ηλικία μπορεί να εμποδίσει τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Για παράδειγμα, ένα μικρό παιδί μπορεί να μένει ήσυχο στο σπίτι μπροστά σε μια ηλεκτρονική συσκευή αντί να βρίσκεται στην παιδική χαρά και να παίζει με ένα άλλο παιδί.

Γενετικοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ευτυχία περιλαμβάνουν στοιχεία όπως η ιδιοσυγκρασία, η προσαρμοστικότητα και τα επίπεδα ορμονών (όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη). Σε σπάνιες περιπτώσεις, λόγω ορμονικών ανισορροπιών, κάποια παιδιά εμφανίζουν κατάθλιψη που απαιτεί αξιολόγηση από ιατρό.

Ωστόσο, είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, το περιβάλλον παίζει πολύ μεγαλύτερο ρόλο στον καθορισμό της ευτυχίας από ό,τι η γενετική προδιάθεση. Μάλιστα, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν ακόμα και την έκφραση των γονιδίων μας. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει γενετική προδιάθεση για υπέρταση ή παχυσαρκία, οι υγιεινές επιλογές του τρόπου ζωής μπορούν συχνά να αποτρέψουν την εμφάνιση αυτών των καταστάσεων.

Τι είδους περιβάλλον πρέπει να δημιουργηθεί 

Οι γονείς συχνά εύχονται να μπορούσαν να “προσφέρουν” την ευτυχία στα παιδιά τους, όμως η ευτυχία είναι ένα συναίσθημα που πρέπει να αναπτυχθεί εσωτερικά. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον στο οποίο το παιδί σας θα βρίσκει καταφύγιο, στήριξη και αγάπη. Κάθε ένα από τα παρακάτω βήματα μπορεί να βοηθήσει:

• Αποδεχτείτε τα παιδιά όπως είναι. Μην τα συγκρίνετε με άλλα παιδιά ή με τον εαυτό σας. Η αποδοχή των διαφορών τους, ενισχύει την αυτοεκτίμησή τους και την ευτυχία τους.
• Εστιάστε στα θετικά. Μην δίνετε προσοχή μόνο στα λάθη. Ενθαρρύνετε τη θετική συμπεριφορά αναγνωρίζοντας κάθε καλή πράξη, όσο μικρή κι αν είναι.
• Δείξτε στήριξη, σεβασμό και στοργή. Ο τρόπος που επικοινωνείτε με το παιδί έχει τεράστια σημασία. Πείτε: «Πιστεύω σε σένα» αντί για «Με απογοήτευσες».
• Μείνετε στο παρόν. Μην παγιδεύεστε στο παρελθόν ή αγχώνεστε για το μέλλον. Όταν είστε με το παιδί σας, δώστε του όλη σας την προσοχή και επικεντρωθείτε στη στιγμή.
• Βοηθήστε το να εστιάζει σε όσα μπορεί να ελέγξει. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να κάνει καλές επιλογές και εκφράστε την εμπιστοσύνη σας στις ικανότητές του να διαχειριστεί τις δυσκολίες του μέλλοντος.
• Η ευτυχία δεν αγοράζεται. Αντί να προσφέρετε δώρα, προσφέρετε χρόνο, προσοχή και συμμετοχή στις δραστηριότητες που αγαπά. Δείξτε την αγάπη σας με λόγια, χειρονομίες και πράξεις φροντίδας.
• Στηρίξτε την αναζήτηση βοήθειας. Αν το παιδί σας ζητήσει να μιλήσει με έναν ειδικό, υποστηρίξτε το. Κάποια θέματα είναι δύσκολο να τα συζητήσει με τους γονείς.
• Γίνετε πρότυπο ευτυχίας. Φροντίστε τον εαυτό σας, δείξτε ευγνωμοσύνη, να είστε καλοί με τους άλλους και δείξτε πως συνεχώς μαθαίνετε και εξελίσσεστε. Τα παιδιά παρατηρούν περισσότερα από όσα νομίζετε.

Ένα ασφαλές, σταθερό και υποστηρικτικό περιβάλλον κατά την παιδική ηλικία αποτελεί θεμέλιο για την ευτυχία των παιδιών σε όλη τους τη ζωή.